Het IKEA-effect: definitie, voorbeelden en praktische tips

Introductie

Na 3 zoekgeraakte schroeven, 2 keer opnieuw beginnen en 1 keer een YouTube tutorial te hebben geraadpleegd, staat hij dan eindelijk in elkaar: je nieuwe IKEA ladenkastje. Je bent er niet alleen blij mee omdat het kastje zo mooi is, maar ook omdat jouw inspanning heeft bijgedragen aan het resultaat. Dit gevoel van voldoening staat bekend als het IKEA-effect. En dit effect biedt interessante kansen voor jou als mkb-ondernemer!

Wat is het IKEA-effect?

Je bent meer tevreden met dat wat je zelf hebt gemaakt, omdat je er tijd in hebt gestoken én moeite voor hebt gedaan (Ariely, Mochon & Norton, 2012).

We hebben het gevoel dat we waarde toevoegen aan iets, als we het (deels) zelf gemaakt hebben. Dat gevoel geldt zelfs voor alledaagse producten. Hoe meer je betrokken bent bij de creatie, hoe meer je het eindresultaat waardeert. Je voelt voldoening vanwege jouw inzet, want jij draagt zelf bij aan het succes van jouw creatie. En daardoor ben je ook nog bereid om er meer voor te betalen (Ariely & Simonson, 2003)!

Hoe ontstaat het IKEA-effect?

Mensen hebben van nature de behoefte om dingen te voltooien. Door het succesvol voltooien van hun taak voelen mensen zich competent. Het in elkaar gezette kastje is het bewijs van je competentie en dat maakt het meer waard. Bovendien schat je, doordat je de creatie zelf mee gebouwd hebt, de positieve eigenschappen positiever in. Daardoor geef je er een hogere waarde aan. En omdat je het product al enige tijd in je bezit hebt, tijdens het werken eraan, komt het endowment effect ook nog om de hoek kijken.

Voorbeelden in de praktijk

• Natuurlijk is IKEA het ultieme voorbeeld van het IKEA-effect. Het succes van IKEA is voor een groot deel te danken aan de manier waarop zij hun producten aanbieden: als bouwpakket.
• Wanneer je online een wenskaart bestelt en je deze zelf kunt personaliseren, ben je meer tevreden met het eindresultaat dan wanneer je een kant-en-klare kaart stuurt.
• Tijdens het uitzoeken van een nieuwe keuken, zit je bij de leverancier aan tafel om jouw ideale keuken mee samen te stellen. Doordat je betrokken wordt bij het ontwerpproces, zul je nog trotser zijn op het eindresultaat.

Het IKEA-effect in je voordeel gebruiken

Als ondernemer brengt het IKEA-effect je verschillende voordelen. Je weet nu dat klanten het juist fijn vinden om zelf iets bij te dragen aan het eindresultaat, dus neem ze zeker niet al het werk uit handen. Maar hoe pas je dit toe? Een aantal ideeën om voor het IKEA-effect te zorgen:

• Bied de mogelijkheid om een product te personaliseren. Dit kan variëren van eenvoudige kleurkeuzes tot complexere aanpassingen.
• Geef als finishing touch tijdens het bestelproces een keuzemoment. Bijvoorbeeld wel of geen inpakservice en feestelijk of zakelijk inpakpapier.
• Voeg wat extra’s aan de bestelling toe, zoals stickers waarmee het product gepimpt kan worden.
• Bied je een service aan? Vraag de gast dan om zelf ook een (niet te grote) handeling uit te voeren. In een restaurant kun je bijvoorbeeld een klein buffet opstellen met wat toppings voor over het dessert.

Bronnen

Ariely, D., & Simonson, I. (2003). “Buying, bidding, playing, or competing? Value assessment and decision dynamics in online auctions.” Journal of Consumer Psychology, 13, 113-123.

Norton, M. I., Mochon, D., & Ariely, D. (2012). “The IKEA effect: When labor leads to love.” Journal of consumer psychology, 22(3), 453-460.